Bosontwikkeling
De Sonse bossen worden geleidelijk omgevormd naar een gevarieerder, voller en gezonder bos waar dieren graag leven en planten en bomen groeien. Een gezond bos is weerbaarder en minder gevoelig voor verzuring, verdroging en klimaatverandering. De bosontwikkeling gaat stapsgewijs en duurt vele jaren. Sommige bomen zijn of worden weggehaald zodat andere bomen de kans krijgen om hoger en voller te groeien. Grote stevige bomen zorgen voor een gezonder en robuuster bos. Door licht en ruimte is er plek voor natuurlijke verjonging en nieuwe aanplant met bodemverbeteraars. Dit geeft variatie en draagt bij aan een goede biodiversiteit. De soorten die minder goed zijn voor het bos halen we weg en de loofsoorten blijven. We kappen alleen bomen als dat nodig is voor de bosontwikkeling.
Bosgroep Zuid-Nederland
De gemeenteraad heeft een beheerplan vastgesteld dat richting geeft aan de uitvoering van het bosonderhoud. Er is een beheerovereenkomst afgesloten tussen Bosgroep Zuid-Nederland en de gemeente Son en Breugel voor het beheer van de bos- en natuurterreinen.
Meer informatie
Mochten er vragen zijn gedurende de werkzaamheden dan kan u contact opnemen met Willem Aarts of Erik Ceelen van Bosgroep Zuid-Nederland. Dit kan telefonisch op (040) 20 66 360 en per e-mail met w.aarts@bosgroepen.nl of e.ceelen@bosgroepen.nl
Ontwikkelingsvisie Nieuwe Heide en Oud Meer
Lees hier hoe wij, samen met de gemeente Best, onze gezamenlijke bos- heide- en vennengebied toekomstbestendig maken.
Heidemaatregelen Oud Meer in de nazomer
Vanaf 21 augustus 2023 t/m oktober 2023 wordt er weer gewerkt in het heidegebied rondom het Oud Meer. Om het open karakter van de heide te herstellen en weer ruimte te maken voor typische soorten laten we met de provinciale subsidie Biodiversiteit en Leefgebieden deze (na)zomer heideherstelmaatregelen uitvoeren. Het werk vindt plaats in de (na) zomer, om zo goed mogelijk rekening te houden met de dieren en planten die er leven.
Werkzaamheden en schaapskudde
Ze gaan doorgeschoten opslag verwijderen, de onderliggende strooisellaag afplaggen en in de vergraste delen van de heide maaien en chopperen (verwijderen vegetatie en deel van de bovenste humuslaag). Ook komt de schaapskudde weer langs om hun steentje bij te dragen.
Doel
Uiteindelijk moeten de maatregelen leiden tot een open heidelandschap met veel variatie in soorten en leeftijden. Kenmerkende soorten die gaan profiteren van de maatregelen zijn onder meer struikhei, borstelgras, buntgras en dophei.
Heidegebieden sterk teruggedrongen
Heidengebieden vormen oude gevarieerde cultuurlandschappen die door een samenspel van natuur en de mens zijn ontstaan. Jarenlange begrazing, het steken van plaggen en het branden van de hei hebben tot een open en voedselarm ecosysteem geleid. Nog geen honderd jaar geleden besloegen dit soort gebieden grote delen van Brabant. Door de aanplant van bos en omvorming naar landbouwgrond is deze oppervlakte sterk teruggedrongen.
Heide bij het Oud Meer
Bij het Oud Meer is naar verloop van tijd een stuk van de heide dichtgegroeid met jonge boompjes. Hierdoor wordt het open karakter, wat voor veel typische heidesoorten zo belangrijk is, aangetast. Onder de bomen hoopt zich strooisel op waardoor er hier geen kruiden- en laagblijvende struiken
Winterwerkzaamheden Oud Meer
In februari 2023 starten we met dunning van de bossen ten noorden van het Oud Meer. De aanplant van nieuwe bomen is in het najaar. Dit beheer draagt bij aan de ontwikkeling van een gevarieerd loofbos. Een dergelijk bos is een fijn leefgebied voor dieren en insecten.
Ruimte om te groeien
Tijdens de dunning geven we inheemse bomen meer ruimte om te groeien. Bomen die hun groei belemmeren halen we weg. Dit zijn vaak de grove den en de corsicaanse den. Die soorten komen hier nu nog het meest voor. Door dit beheer ontstaat op termijn een gemengd structuurrijk bos. Zo’n bos is beter bestand tegen klimaatsverandering en bosbranden en zorgt ervoor dat er meer dieren fijn kunnen leven.
Nieuwe bomen planten
Op een aantal kleine plantlocaties die zo ontstaan, plaatsen we kleine groepjes nieuwe bomen. We planten Nederlandse bomen die hier nu te weinig voorkomen zoals linde, haagbeuk, zoete kers, inlandse vogelkers en hazelaar. Deze soorten zijn goed voor het bos en het bodemleven.
Veiligheid
Mocht u tijdens de werkzaamheden in het bos zijn, blijf dan op veilige afstand. De wegen en paden zijn tijdelijk slechter begaanbaar. We hopen hierbij op uw begrip. De wegen en paden herstellen we zo snel mogelijk na de uitvoering. We zijn hierbij wel afhankelijk van de juiste weersomstandigheden.
Vragen?
Neem bij vragen contact op met Willem Aarts of Erik Ceelen van Bosgroep Zuid-Nederland. Dit kan telefonisch op (040) 20 66 360 en per e-mail met w.aarts@bosgroepen.nlof e.ceelen@bosgroepen.nl.
Video's
We hebben ook een aantal video's laten maken waarin we uitleg geven over het bosbeheer.
Uitleg over het ecologisch bosonderhoud
Uitleg over het blessen van de bomen
Uitleg over het tegengaan van verzuring
Uitleg over het uitgevoerde bosonderhoud en de nieuwe aanplant
Boomsterfte door extreme regenval
De extreem natte winter van 2023-2024 heeft voor flinke schade gezorgd in de bossen van Son en Breugel (en op meerdere plekken in Nederland). Waar het bos al jaren kampt met droogte, stonden sommige gebieden plotseling maandenlang onder water. Veel boomsoorten kunnen niet tegen deze verandering, met grootschalige boomsterfte als gevolg. Dit is een voorbeeld van extreem weer dat steeds vaak voorkomt: natte winters en droge zomers. Om het bos toekomstbestendig te maken en veilig te houden, zijn ingrijpende maatregelen nodig.
Waarom ingrijpen nodig is?
We gaan zorgen dat het bos veilig blijft voor iedereen. In gebieden waar veel dode bomen zijn, gaan we aanpassingen doen. Bomen die een direct gevaar vormen voor bezoekers, worden omgezaagd. Dit betekent echter niet dat de natuur niet haar gang mag gaan. Een deel van de bomen laten we liggen, om als dood hout een schuilplaats te bieden voor allerlei dier- en plantensoorten. Zo geven we de biodiversiteit in het bos een impuls. Daarnaast planten we nieuwe bomen aan die in de toekomst beter bestand zijn tegen droge zomers en natte winters.
Wat gaan we doen?
We gaan snel aan de slag. De kap vindt nog vóór de volgende natte winter plaats om de bodem zo min mogelijk te belasten. Daarna planten we de nieuwe bomen aan. Als het weer het toelaat, doen we dit nog deze winter. Een deel van de jonge bomen beschermen we met een afrastering zodat reeën ze niet opeten. Dit vergroot de kans om goed te groeien.
Waar werken we?
De werkzaamheden zijn voornamelijk ten noorden van het Oud Meer. Een voor een kleiner deel in het zuiden, bij de graslanden langs het Wilhelminakanaal. Tijdens de uitvoering zijn sommige paden tijdelijk minder goed toegankelijk. We begrijpen dat dit ongemak kan geven en vragen om begrip. Na afronding van de werkzaamheden herstellen we de paden zo snel mogelijk.
Meer weten?
Neem contact op met Willem Aarts van Bosgroep Zuid Nederland via w.aarts@bosgroepen.nl of bel 040 206 6360.
Veelgestelde vragen
Wat is het toekomstbeeld?
In de toekomst willen we een gevarieerd, stabiel en weerbaar bos hebben. Dat aantrekkelijk is voor de natuur én voor u. Omdat we het bos in stapjes ontwikkelen duurt dit beheerproces meerdere jaren. Geleidelijke omvorming, zodat toekomstige generaties ook nog volop kunnen genieten van de Sonse bossen.
Natuur herstelt toch zichzelf?
Van natuurlijk bos is helaas allang geen sprake meer. In een ver verleden was hier een natuurlijk bos: gevarieerd en rijk in soorten bomen die hier goed groeiden zoals berken, eiken en linden. Door de mens verdween dat bos en kwam er heide en stuifzand. Zo’n 100 jaar geleden werd op deze arme gronden productiebos geplant. Grote rechte vakken met dezelfde soorten van dezelfde leeftijd. Vooral de grove den en eik. Nu heeft dit bos last van menselijke invloeden zoals verzuring, verdroging en klimaatverandering. Dode fijnsparren laten zien hoe kwetsbaar ons bos is. Daarom gaan we de natuur een handje helpen.
Wordt de rommel opgeruimd?
Takken en dode bomen laten we bewust liggen of staan. Het is leefgebied voor dieren, planten en schimmels en geeft langzaam voeding aan de bodem.
Het is zo kaal… Komt het wel goed?
Je zult zien dat het bos zich snel zal gaan herstellen en gaat profiteren van het licht en de ruimte die we hebben gemaakt. Bomen krijgen de kans om hoger en voller te groeien. Kijk maar eens omhoog naar de ruimte die hun kronen hebben gekregen. Grote stevige bomen zorgen voor een gezonder en robuuster bos. Soorten die minder goed zijn voor het bos halen we geleidelijk weg en de gewenste loofsoorten blijven. Licht op de bodem biedt kansen voor verjonging en aanplant van nieuwe bodem-verbeterende soorten, zoals linde, esdoorn en zoete kers. Goed voor variatie en biodiversiteit!
Worden de paden hersteld?
De paden zijn hersteld (nadat de modder was opgedroogd).
Wordt er gekapt voor de opbrengst?
We kappen alleen bomen als dat nodig is voor de bosontwikkeling of de veiligheid. Verkoop van stammen door de gemeente komt ten gunste van het beheer. De gemeente heeft daarnaast een jaarlijks beheerbudget om haar bos- en natuurterreinen te onderhouden.
Hoeveel hout is er de afgelopen dunning afgevoerd?
Tijdens de afgelopen dunning zijn er in het totaal 5.026 bomen gekapt met een totaal volume van 2.476 m³. Dit lijkt heel veel, maar in de afgelopen 5 jaar is het bos ook met 3.623 m³ gegroeid. Dit betekent dus dat het bos de afgelopen 5 jaar 1.147 m³ meer is gegroeid dan er is geoogst. In het beheerplan was aangegeven dat een maximale oogst van 80% van de bijgroei van de afgelopen 5 jaar mocht zijn. Hier is met 68% ruim binnen gebleven.
De gedunde bomen zijn voornamelijk Grove dennen en Amerikaanse Eiken. De Grove den is op dit moment de meest voorkomende soort. Door voornamelijk op deze soort te richten komt er ruimte voor andere soorten waarmee er op termijn een meer divers bos ontstaat. Voor de Amerikaanse eik geldt dat dit een soort is die zeer dominant kan zijn waarbij hij inheemse soorten verdringt. Hij mag gewoon blijven voorkomen in het bos, maar niet dominant.
Wordt er alleen gekapt of ook geplant?
Begin maart hebben we jonge bomen geplant van boomsoorten die bijdragen aan de bosontwikkeling.
Hebben de machines het bos niet kapot gemaakt?
Deze machines zijn speciaal ontwikkeld voor bosbeheer, hebben speciale banden en werken zorgvuldig. Daarmee kunnen ze een boom heel precies laten vallen en daarbij andere bomen beter sparen
Komen er woningen?
Nee, het bos blijft bos. We voeren alleen beheer uit.
Wat merkt u van de werkzaamheden?
De dunnings-werkzaamheden zijn klaar en de paden zijn hersteld. Het bos ziet er anders uit. Na een dunning is er sprake van achtergebleven kroonhout en uitrijpaden waarlangs het stamhout is afgevoerd. Het bos oogt ruw maar zal zich in het voorjaar snel herstellen. Dit heeft vanzelfsprekend tijd nodig. U zult zien dat er na de dunning meer ondergroei zal ontstaan en er meer variatie komt in de boomsoortensamenstelling. Op diverse plaatsen, waar kleine verjongingsgaten zijn gemaakt, zijn jonge boompjes geplant. Indien nodig wordt er water gegeven aan deze aanplant. In de zomer (na het broedseizoen) wordt langs een aantal bospaden nog snoeionderhoud (takken) gedaan.
Waarom wordt er gedund?
Op de eerste plaats omdat vrijwel al het bos ooit is aangeplant waardoor het uit één soort bestaat van één leeftijd. Bij de soortenkeuze werd er destijds met name gekeken naar de opbrengsten, veel minder of niet naar biodiversiteit. Dit is met name goed terug te zien aan de vele soorten arme naaldboomsoorten in de bossen van ’t Harde Ven. Door niet in te grijpen sluit het kronendak en neemt de struik- en kruidlaag en daarmee de biodiversiteit verder af. Door juist wel te dunnen krijgen de gewenste bomen meer ruimte waardoor ze vitaal blijven en kan er gestuurd worden op een ongelijkjarig, structuurrijk en gemengd bos, zoals dat bij de Sonse Bergen al beter aanwezig is.
Tenslotte komt er bij een dunning ook hout vrij dat een waardevolle circulaire grondstof is voor de bouw en tal van andere producten. De opbrengsten van het hout worden rechtstreeks geïnvesteerd in de zeer noodzakelijke maatregelen voor bos- en natuurontwikkeling binnen de gemeente Son en Breugel.
Wat gebeurt er als er gedund wordt?
Bosdunning
Bij een bosdunning worden er bomen verwijderd ten behoeve van de ontwikkeling van andere bomen. Door dit zorgvuldig te doen kan de bosbeheerder verschillende doelstellingen realiseren.
Voor beide deelgebieden zijn er aparte doelstellingen geformuleerd in het door de gemeenteraad vastgestelde beheerplan.
Bossen tussen Son en de A50
In het bosgebied tussen Son en De A50 hebben we gedurende deze dunning vooral op het vergroten van het aandeel inheemse loofbomen door deze meer ruimte te geven. Daarnaast hebben we het gesloten kronendak gevarieerd opener gemaakt voor meer licht op de bodem. Door meer licht variatie ontstaat er meer structuur in de struiklaag waar veel planten- en diersoorten van profiteren.
Sonse Bergen
De Sonse Bergen is gelegen op de flank van het beekdal en is een erg gevarieerd gebied. Binnen het bos is op een aantal plaatsen al een mooie variatie aanwezig. De dunning zal er op gericht zijn om dit in stand te houden, de beleefbaarheid te vergroten en de verdere ontwikkeling van de biodiversiteit te bevorderen. Door intensief gebruik en een fijnmazige padenstructuur is en blijft veiligheid een aandachtpunt in de Sonse Bergen. Gefaseerd zullen er soms moeilijke maar afgewogen keuzes gemaakt moeten worden om zowel het huidige bosbeeld als de veilheid te waarborgen. U kunt dan bijvoorbeeld denken aan kwijnende populieren en Amerikaanse eiken met zwaar dood binnen valbereik van wandelpaden.